Η ρύθμιση ανάρτησης μοτοσυκλέτας είναι καθοριστικός παράγοντας για την ασφάλεια, τη σταθερότητα και τη σωστή συμπεριφορά της μοτοσυκλέτας.

Οδηγός ρύθμισης ανάρτησης

Για να ρυθμίσουμε σωστά την ανάρτηση της μοτοσυκλέτας μας θα πρέπει να γνωρίζουμε το ωφέλιμο της διαδρομής που έχει, κάτι το οποίο συνήθως μπορούμε να το βρούμε στο manual. Αν γνωρίζουμε και το δυναμικό του ελατηρίου δηλαδή για πόσα κιλά αναβάτη είναι κατασκευασμένο μπορούμε θα είμαστε πιο σίγουροι για το αποτέλεσμα της ρύθμισης. Η πλειοψηφία των κατασκευαστών τοποθετεί συνήθως ελατήριο για αναβάτη 85+/-5kg. Αν το βάρος του αναβάτη είναι κοντά σε αυτά τα κιλά τόσο πιο εύκολη και σωστή είναι η ρύθμιση της ανάρτησης.

Ένα μαλακό ελατήριο δεν θα καλύψει ποτέ τις ανάγκες ενός βαρύ αναβάτη όσο και αν το σφίξουμε και ένα σκληρό ελατήριο δεν θα καλύψει ποτέ τις ανάγκες ενός ελαφρύ αναβάτη όσο και αν το χαλαρώσουμε.

Τέλος θα πρέπει να γνωρίζουμε το SAG της ανάρτησης.
Τι είναι το SAG και πόσα είδη έχουμε.

Τι είναι το SAG και πόσα είδη έχουμε

Έχουμε 2 είδη SAG. Το static ή free sag δηλαδή το πόσο βυθίζεται η μοτοσυκλέτα μόνο από το βάρος της και το dynamic ή ride ή loaded sag δηλαδή πόσο βυθίζεται η μοτοσυκλέτα με τον αναβάτη επάνω σε αυτή.

Στατικό SAG είναι το μέρος της ωφέλιμης διαδρομής της ανάρτησης που αναλώνεται από το βάρος της μοτοσυκλέτας. Η διαδρομή αυτή θα πρέπει να είναι το 10% της συνολικής διαδρομής της ανάρτησης.

Μετρώντας το SAG μπορούμε επίσης να δούμε αν το ελατήριο της ανάρτησης είναι σωστό και καλύπτει τα κιλά μας και αν η προφόρτιση του ελατηρίου είναι η σωστή.

Σε επίπεδη επιφάνεια τοποθετούμε τη μηχανή στο διπλό σταντ ή σε μία βάση ώστε να μην ακουμπούν οι τροχοί στο έδαφος για να μην έχουν οι αναρτήσεις κανένα φορτίο. Για πίσω σημαδεύουμε ένα σημείο στο πλαίσιο της μηχανής και με ένα μέτρο μετράμε την απόσταση από το κέντρο του άξονα του πίσω τροχού μέχρι το σημείο που έχουμε σημαδέψει (R1).

Για εμπρός μετράμε την απόσταση από το κέντρο του άξονα του εμπρός τροχού μέχρι ένα σταθερό σημείο στη βάση της κάτω πλάκας (F1).

Κατεβάζουμε τη μηχανή από το στάντ ώστε οι τροχοί να ακουμπούν σε επίπεδο έδαφος και ξανακάνουμε τις μετρήσεις όπως παραπάνω (R2,F2).

Η διαφορά αυτών των μετρήσεων είναι το static ή free SAG (R1-R2) και (F1-F2)

Δυναμικό ή οδηγικό SAG είναι το μέρος της ωφέλιμης διαδρομής της ανάρτησης που αναλώνεται από το σύνολο του βάρους της μοτοσυκλέτας και του αναβάτη. Η διαδρομή αυτή θα πρέπει να είναι το 30% της συνολικής διαδρομής της ανάρτησης.

Καθόμαστε πάνω στη μηχανή μας με πλήρη εξάρτηση (κράνος, μπουφάν κλπ) και πατώντας πολύ ελαφριά στο έδαφος ή με τη βοήθεια ενός άλλου ατόμου ίσα να ισορροπεί η μηχανή και ξανακάνουμε πάλι τις ίδιες μετρήσεις R3,F3).

Η διαφορά αυτών των μετρήσεων είναι το dynamic ή road ή loaded SAG (R1-R3) και (F1-F3)

Παράδειγμα

Παράδειγμα.
Έστω ότι η ωφέλιμη διαδρομή της πίσω ανάρτηση είναι 148mm. το 10% είναι 14,8mm και το 30% είναι 44,4mm

Τοποθετούμε τη μηχανή στο διπλό σταντ κάνουμε τις μετρήσεις όπως παραπάνω και τα νούμερα που προκύπτουν υποθετικά είναι: R1=550mm, R2=535mm, R3=505mm

R1-R2=550-535=15mm, άρα το free sag είναι πλησίον του ορίου του 10% δηλαδή των 14,8mm. Συνήθως το free sag είναι πάντα σωστό. Ειδικά όμως στο DS525X είναι μόνο 5mm δηλαδή σχεδόν μηδενικό. Αυτό σημαίνει ότι το ελατήριο είναι προς το σκληρό προφανώς για να καλύπτει περισσότερους αναβάτες γιατί δεν είναι εύκολη η ρύθμισή του από τον απλό αναβάτη.

R1-R3=550-505=45mm, το dynamic sag είναι πλησίον του ορίου του 30% δηλαδή των 44,4mm. Αν το αποτέλεσμα της αφαίρεσης του R1-R3 έδινε νούμερο μεγαλύτερο από το 44,4mm, τότε θα έπρεπε να σκληρύνουμε τη προφόρτιση του ελατηρίου ή να τη μαλακώσουμε αν το νούμερο ήταν μικρότερο.

Λανθασμένη προφόρτιση ελατηρίου μπορεί να οδηγήσει σε πολύ μαλακή ή πολύ σκληρή συμπεριφορά της ανάρτησης. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε μεγαλύτερη φθορά των ελαστικών, της αλυσίδας, επηρεάζει τη γεωμετρία της μηχανής, οδηγεί σε τάσεις υποστροφής ή υπερστροφής και επίσης επηρεάζει σημαντικά τη σταθερότητα και κατευθυντικότητα της μοτοσυκλέτας.

Σχετικά με την ανάρτηση του Voge DS525X

Σχετικά με την ανάρτηση του Voge DS525X
Διαδρομή εμπρός ανάρτησης 150mm
Διαδρομή πίσω ανάρτησης 148mm

Η ανάρτηση εμπρός έχει ρύθμιση προφόρτισης του ελατηρίου και στις δύο μπουκάλες η οποία γίνεται με ένα 14αρι γερμανικό κλειδί (ενδ 1). Η εργοστασιακή ρύθμιση συνήθως είναι στην έβδομη γραμμή από πάνω προς τα κάτω.

Περιστρέφοντας το κλειδί δεξιόστροφα σκληραίνουμε το ελατήριο και αντίστοιχα αριστερόστροφα το μαλακώνουμε. Στο δικό μου βάρος (83kg) πρόσθεσα συν δύο στροφές στην εργοστασιακή ρύθμιση δηλαδή στη πέμπτη γραμμή.

Σημ. όσο σκληραίνουμε την ανάρτηση μειώνονται οι γραμμές που φαίνονται.

Επίσης μπορούμε να ρυθμίσουμε τη ταχύτητα (απόσβεση) επαναφοράς (rebound dumping) από την αριστερή μπουκάλα εμπρός με την ένδειξη 2 (TEN) και τη ταχύτητα (απόσβεση) συμπίεσης (compression dumping) από τη δεξιά μπουκάλα με την ένδειξη 3 (COMP).

Οι θέσεις που είναι ρυθμισμένη η ανάρτηση μπορεί να είναι διαφορετική από το εργοστάσιο. Επίσης υπάρχουν αναρτήσεις με 24 ή 20 κλικ ρύθμισης.

Στη δική μου μηχανή η εργοστασιακή θέση ήταν στο 8 κλικ και για επαναφορά (TEN) και για συμπίεση (COMP) με μέγιστο 24 κλικ.

Στην αριστερή ανάρτηση με ένα ίσιο κατσαβίδι ή με τη μύτη του κλειδιού της μηχανής ρυθμίζουμε τη ταχύτητα επαναφοράς της ανάρτησης. Περιστρέφοντας δεξιόστροφα μειώνουμε τη ταχύτητα επαναφοράς και αντίστοιχα αριστερόστροφα την αυξάνουμε. Εγώ τη ρύθμισα στα 16 κλικ.

Στην δεξιά ανάρτηση με ένα ίσιο κατσαβίδι ή με τη μύτη του κλειδιού της μηχανής ρυθμίζουμε τη ταχύτητα συμπίεσης της ανάρτησης. Περιστρέφοντας δεξιόστροφα μειώνουμε τη ταχύτητα συμπίεσης και αντίστοιχα αριστερόστροφα την αυξάνουμε. Εγώ τη ρύθμισα στα 14 κλικ.

Για να ρυθμίσουμε σωστά την επαναφορά της εμπρός ανάρτησης πιέζουμε το τιμόνι με τα δύο χέρια μας η ανάρτηση βυθίζεται και την αφήνουμε να επιστρέψει μόνη της πρέπει. Αν η ρύθμιση επαναφοράς είναι σωστή δεν θα πρέπει η ανάρτηση στην επιστροφή της να περνάει το άνω σημείο ηρεμίας και να βυθίζεται πάλι εκτός αν δίνουμε περισσότερο έμφαση στην άνεση οπότε μπορεί να βυθίζεται πάλι ελάχιστο. Αν δεν σταματάει στο σημείο ηρεμίας σημαίνει πως έχει γρήγορη επαναφορά και θα πρέπει να τη μειώσουμε γιατί στην οδήγηση θα αισθανόμαστε ένα κυματισμό (ταλάντωση).

Αντίστοιχα πιέζουμε το πίσω μέρος της μοτοσυκλέτας για ρύθμιση της επαναφοράς της πίσω ανάρτησης. Σε καμία όμως περίπτωση η επαναφορά δεν πρέπει να γίνεται πολύ αργά γιατί η ανάρτηση δεν θα είναι προετοιμασμένη για το επόμενο εμπόδιο-ανωμαλία του οδοστρώματος.

Κοιτώντας από πάνω προς τα κάτω, γυρίστε το ρυθμιστή που μοιάζει με γρανάζι (1) αριστερόστροφα για να γίνει πιο μαλακή η λειτουργία του ελατηρίου.

Κοιτώντας από πάνω προς τα κάτω, γυρίστε τον ρυθμιστή που μοιάζει με γρανάζι (1) δεξιόστροφα για να γίνει πιο σκληρή η λειτουργία του ελατηρίου.

Δυστυχώς η ρύθμιση της πίσω ανάρτησης δεν είναι εύκολη, απαιτεί εξαγωγή του τροχού που σημαίνει ότι δεν μπορεί να ρυθμίζεται ανά πάσα στιγμή ανάλογα με το φόρτωμα της μηχανής.

Η απόσβεση επαναφοράς-επιστροφής για το πίσω αμορτισέρ είναι ρυθμιζόμενη (όχι για όλα τα μοντέλα) και βρίσκεται στο κάτω μέρος του πίσω αμορτισέρ.

Γυρίζοντας το ρυθμιστικό αριστερόστροφα, η απόσβεση επαναφοράς γίνεται αδύναμη.

Γυρίζοντας το ρυθμιστικό δεξιόστροφα, η απόσβεση επιστροφής γίνεται ισχυρή.

Σημαντικό

• Σημαντικό 1: Όσο περισσότερο μέρος της διαδρομής της ανάρτησης είναι ωφέλιμο και χρησιμοποιούμε τόσο καλύτερο είναι για την ανάρτηση
• Σημαντικό 2: Για να ρυθμιστεί σωστά η πίσω ανάρτηση στο Voge DS525X πρέπει να γίνει εξαγωγή του πίσω τροχού. Αποφύγετε τη ρύθμιση με σφυρί και κατσαβίδι.
• Σημαντικό 3: Δεν γυρίζουμε τους ρυθμιστές με δύναμη στα όρια τους γιατί μπορεί να γίνει ανεπανόρθωτη ζημιά.
• Σημαντικό 4: Κρατήστε σημείωση τις αρχικές εργοστασιακές ρυθμίσεις και ξεκινήστε τις ρυθμίσεις βήμα-βήμα κάνοντας μόνο μία ρύθμιση κάθε φορά μέχρι το επιθυμητό αποτέλεσμα. Κρατήστε σημείωση τις νέες ρυθμίσεις.

Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Τι είναι το SAG στην ανάρτηση;

Το SAG είναι το μέρος της διαδρομής της ανάρτησης που «καταναλώνεται» από το βάρος. Υπάρχει το στατικό (μόνο με το βάρος της μοτοσυκλέτας) και το δυναμικό (με τον αναβάτη επάνω).

Πόσο πρέπει να είναι το σωστό SAG;

Γενικός κανόνας: περίπου 10% της διαδρομής για το static sag και 30% για το dynamic sag. Οι τιμές αυτές βοηθούν στη σωστή λειτουργία και γεωμετρία της μοτοσυκλέτας.

Αν το SAG δεν βγαίνει σωστό, τι κάνω;

Αρχικά ρυθμίζεις την προφόρτιση του ελατηρίου. Αν ακόμη δεν μπορείς να φτάσεις στις σωστές τιμές, πιθανόν το ελατήριο να μην είναι κατάλληλο για τα κιλά σου.

Η προφόρτιση σκληραίνει την ανάρτηση;

Η προφόρτιση δεν σκληραίνει το ελατήριο, αλλά αλλάζει το ύψος λειτουργίας της ανάρτησης (SAG). Η αίσθηση «σκληρότητας» επηρεάζεται κυρίως από τις αποσβέσεις.

Τι ρόλο παίζουν το rebound και το compression;

Το rebound ελέγχει την ταχύτητα επαναφοράς της ανάρτησης, ενώ το compression την ταχύτητα συμπίεσης. Λάθος ρυθμίσεις μπορούν να προκαλέσουν ταλάντωση, αστάθεια ή κακή πρόσφυση.

Μπορώ να ρυθμίσω την πίσω ανάρτηση του VOGE DS525X εύκολα;

Η προφόρτιση της πίσω ανάρτησης στο DS525X δεν είναι πάντα εύκολη, καθώς μπορεί να απαιτεί εξαγωγή πίσω τροχού. Για τον λόγο αυτό συνιστάται προσοχή και, αν χρειαστεί, βοήθεια από τεχνικό.

Πρέπει να αλλάζω πολλές ρυθμίσεις μαζί;

Όχι. Πάντα αλλάζουμε μία ρύθμιση τη φορά και κρατάμε σημειώσεις. Έτσι καταλαβαίνουμε τι πραγματικά βελτιώνει ή χειροτερεύει τη συμπεριφορά της μοτοσυκλέτας.

Κείμενο Πέτρος Πίκολης